Thông tin cho người bệnh phẫu thuật điều trị rò hậu môn

Về phẫu thuật điều trị rò hậu môn

Phẫu thuật là phương pháp điều trị được khuyến cáo đối với bệnh lý rò hậu môn. Một số ít trường hợp lỗ rò có thể tự lành, nhưng hầu hết các trường hợp đều cần được phẫu thuật.

Rò hậu môn là tình trạng xuất hiện một đường hầm bất thường nối ống hậu môn ra da. Trên bề mặt da xung quanh hậu môn có thể có một hoặc nhiều lỗ rò, gọi là lỗ rò ngoài mở vào một dường hầm đi đến bên trong lòng ống hậu môn. Rò hậu môn thường là kết quả của một áp xe trước đó đã vỡ nhưng không lành hoàn toàn. Điều này dẫn đến tình trạng chảy mủ, máu hoặc dịch nhầy dai dẳng hay tái phát nhiều lần. Thông thường, rò hậu môn không gây đau nhiều, nhưng áp xe có thể tái phát.

Lợi ích của phẫu thuật:

1) Xác định vị trí, hướng đi đường rò hậu môn.

2) Phẫu thuật điều trị rò hậu môn nhằm kiểm soát/hoặc chữa khỏi rò với tác dụng phụ nhỏ nhất.

Trong phẫu thuật

• Rò có thể đơn giản hoặc phức tạp tùy theo bản chất của đường rò. Đôi khi,  không thể đánh giá được toàn bộ đường rò trước phẫu thuật vì vậy, quyết định phương pháp điều trị sẽ được đưa ra trong khi phẫu thuật.
• Các đường rò đơn giản có thể được mở thông bằng cách cắt một phần da và cơ hậu môn để mở đường rò.
• Các lỗ rò nằm sâu hơn (rò phức tạp) không thể được điều trị như vậy vì phương pháp này sẽ cắt quá nhiều cơ cơ thắt hậu môn và gây đại tiện không tự chủ. Đối với các trường hợp này, việc điều trị đường rò phức tạp hơn, gồm nhiều phương pháp điều trị khác nhau, và phẫu thuật có thể được lên kế hoạch thành nhiều giai đoạn trong khoảng thời gian vài tuần, vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm.
• Tìm đường rò – điều quan trọng là phải xác định được (các) đường rò để có thể đưa ra phương pháp điều trị chính xác. Thông thường điều này có thể đạt được bằng cách đưa một que thăm dò qua lỗ rò ngoài vào lỗ rò bên trong ống hậu môn. Đôi khi đường rò rất khó tìm do hẹp hoặc đường đi phức tạp.
• Mở đường rò – Đối với đường rò nông, phương pháp tốt nhất là cắt mở rộng đường rò xuyên qua da đến vị trí que thăm dò. Phẫu thuật viên có thể cắt qua một vài sợi cơ thắt hậu môn nhưng thường không làm ảnh hưởng đến khả năng đại tiện tự chủ. Phương pháp này sẽ tạo ra vết thương hở, và sẽ lành lại sau đó. Trong một số trường hợp, phẫu thuật viên có thể khâu vết mổ bằng chỉ tan nhằm giúp quá trình lành thương nhanh hơn.
• Điều trị đường rò sâu – Đối với các đường rò sâu hơn, cơ thắt hậu môn cần được bảo tồn và không thể áp dụng phương pháp mở đường rò thông thường. Một phần đường rò xa cơ thắt vẫn có thể được mở thông, nhưng phẫu thuật viên có thể quyết định đặt seton vào đường rò. Seton là một sợi chỉ hoặc vòng cao su được đặt từ lỗ rò ngoài, dọc theo đường rò, xuyên qua lỗ rò trong và buộc lại để cố định trong vài tuần hoặc vài tháng. Hầu hết các bệnh nhân sẽ không cảm thấy khó chịu sau khi đặt seton – ông/bà có thể đi vệ sinh và tắm rửa bình thường một cách an toàn. Seton thường được thắt lỏng nhằm dẫn lưu ổ nhiễm khuẩn và thúc đẩy quá trình liền sẹo mô xung quanh. Đây thường là bước đầu tiên của quá trình điều trị nhiều giai đoạn.
• Phẫu thuật lần 2 – Sau khi đặt seton, rò đã được kiểm soát, nhưng rò hậu môn vẫn chưa được điều trị hoàn toàn, còn dịch tiết, và có thể cần phẫu thuật tiếp và có nhiều phương pháp khác nhau.  Lựa chọn phương pháp phụ thuộc vào bản chất, nguyên nhân rò, quyết định của bệnh nhân và kinh nghiệm bác sỹ. Cắc phương pháp gồm:
  • Rút seton và chờ đợi lỗ rò tự đóng và tiết dịch ít.
  • Đóng lỗ rò bằng keo fibrin. Phương pháp này dễ thực hiện nhưng tỉ lệ thành công thấp
  • Thắt seton chặt từ từ trong vài tuần để seton dần cắt qua cơ, làm lành dần tổn thương mà ít nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng đi tiêu tự chủ so với phương pháp cắt mở rò thông thường.
  • Chuyển vạt niêm mạc hậu môn: kéo lớp niêm mạc hậu môn bít lỗ rò trongđóng đường rò bằng nút sinh họcThủ thuật LIFT (thắt đường rò gian cơ thắt). LIFT là một kỹ thuật khá mới được sử dụng cho những đường rò đi xuyên cả cơ thắt trong và ngoài. Khoang giữa các cơ thắt này được bóc tách để bộc lộ đường rò. Đường này sau đó được thắt và cắt ở giữa hai nút thắt.
  • Kẹp clip đường rò  – Đây là phương pháp điều tri mới, sử dụng một loại clip đặc biệt kẹp lỗ rò trong (bên trong ống hậu môn). Lỗ rò được đóng lai và sau đó sẽ tự lành

Không có phương pháp nào có thể đảm bảo điều trị khỏi hoàn toàn rò hậu môn. Trong một số trường hợp, nhiều đợt phẫu thuật cầu được thực hiện để đóng lỗ rò. Lợi ích của tất cả các phương pháp trên chính là giảm thiểu nguy cơ đi tiêu không tự chủ sau phẫu thuật do các cơ thắt hâu môn được bảo tồn.

Ngày phẫu thuật/nhập viện

• Loại phẫu thuật này có thể thực hiện như là phẫu thuật trong ngày.
• Bạn có thể cần ở lại qua đêm nếu có các vấn đề y tế khác.
• Bạn sẽ nhập viện vào ngày phẫu thuật, cần tối thiểu 2 giờ trước giờ phẫu thuật. Trước khi phẫu thuật, điều dưỡng chăm sóc có thể cho bạn thuốc thụt để làm sạch ruột.

Sau phẫu thuật

Sau khi kết thúc phẫu thuật, bạn sẽ được chuyển đến phòng hồi tỉnh và được các điều dướng có chuyên môn theo dõi, chăm sóc, và được các bác sĩ gây mê giám sát. Các điều dưỡng sẽ theo dõi sát các tác dụng của thuốc tê/thuốc mê cho đến khi các thuốc này giảm tác dụng và bạn hoàn toàn tỉnh táo. Bạn sẽ được theo dõi nhịp tim, huyết áp, nồng độ oxy máu và có thể được điều trị hỗ trợ với oxy, bù dịch, giảm đau đến khi bạn đủ điều kiện về sức khỏe để về khoa Nội trú.

• Ăn uống. Ông/bà có thể ăn uống như thường ngày. Chúng tôi khuyến cáo chế độ  dinh dưỡng giàu chất xơ, uống nhiều nước (6-10 ly mỗi ngày)

• Vận động: Chúng tôi khuyến khích ông/bà vận động sớm sau phẫu thuật. Điều này sẽ giúp ông/bà hồi phục nhanh hơn và giảm các biến chứng do nằm lâu sau phẫu thuật. Trong 1-2 giờ sau phẫu thuật, bạn có thể ngồi dậy và đi lại như bình thường.
• Xuất viện: Bạn có thể xuất viện trong ngày hoặc vào ngày hôm sau phẫu thuật
• Quay về sinh hoạt và công việc thường ngày. Vài ngày sau phẫu thuật, bạn có thể nâng đồ vật, lái xe và đi làm như bình thường, không có giới hạn về khả năng hoạt động.
• Các điều trị hỗ trợ sau phẫu thuật
  • Đi tiêu: Bạn có thể sử dụng thuốc nhuận tràng để làm mềm phân sau phẫu thuật
  • Giảm đau: Bạn có thể uống thuốc giảm đau hoặc ngâm hậu môn bằng nước ấm (15 phút, vài lần mỗi ngày). Các phương pháp có thể giúp giảm đau đáng kể và giúp bạn cảm thấy dễ chịu.

Rủi ro, những điều không thể tránh khỏi hoặc thường xuyên xảy ra trong phẫu thuật này

• Phẫu thuât điều trị rò hậu môn thường rất an toàn và ít nguy cơ, nhưng cũng như các phẫu thuật khác, biến chứng vẫn có thể xảy ra. Việc duy trì khả năng đi tiêu tự chủ rất quan trọng khi cân nhắc các phương pháp phẫu thuật dựa trên bản chất của đường rò hậu môn. Đối với đa số các bệnh nhân, mở đường rò sẽ không cắt đi phần lớn cơ thắt và vì vậy, đảm bảo khả năng đi tiêu tự chủ. Tuy nhiên, bất kỳ tổn thương ở mức độ nào với cơ thắt hậu môn cũng có thể dẫn đến một số biến đổi về khả năng trung tiện và đại tiện.
•  Trong khoảng thời gian sau phẫu thuật, ông/bà cần thông báo với bác sĩ điều trị hoặc tái khám ngay nếu có các vấn đề sau:
  • sưng,  đỏ, đau tăng nhiều, kèm tiết nhiều dịch
  • táo bón từ 3 ngày trở lên, dù đã dùng thuốc nhuận tràng
  • tiểu khó
  • sốt trên 38^o hay thấy ớn lạnh
  • buồn nôn hay nôn

Các phẫu thuật/thủ thuật thay thế khác

Rò hậu môn rất hiếm khi tự lành nếu không được phẫu thuật. Hiện tại, không có phương pháp thay thế không phẫu thuật nào được khuyến cáo trong điều trị rò hậu môn